Όσο άσχημο (και άχρηστο) πράγμα κι αν είναι ο πόλεμος, ένα "θετικό" που έχει (αν μπορείς να το πεις θετικό) είναι ότι πάντα αποτελούσε την καλύτερη πηγή έμπνευσης για την τέχνη. Αν κάτσεις και δείς τις πιο σημαντικές καλλιτεχνικές δημιουργίες ανά τους αιώνες, από ζωγραφική μέχρι ποίηση και μουσική, όλες είχαν πάντα κάποιου είδους σχέση με τον πόλεμο. Ίσως επειδή η τραγωδία και η τέχνη μερικές φορές συμβαδίζουν, και ο πόλεμος είναι δυστυχώς βασικό κομμάτι της ανθρώπινης τραγωδίας. "Ο Νικητής του πολέμου του 1812", είπε σαρκαστικά κάποιος, εννοώντας την εισβολή του Ναπολέοντα στη Ρωσία, "ήταν ο Τσαικόφσκι" (Δεν είναι η μοναδική αντιπολεμική ατάκα που φαίνεται στα Call of Duty). Θα συμφωνούσε και ο Μπετόβεν, η πιο γνωστή συμφωνία του οποίου (η Πέμπτη) γράφτηκε επίσης για το Ναπολέοντα, και η οποία χρησιμοποιήθηκε σχεδόν ένα αιώνα μετά από τον Τσόρτσιλ ως το ανεπίσημο soundtrack του Β'Παγκοσμίου Πολέμου.
Ως γνωστόν, επίσης, ο πόλεμος πάντα αποτελούσε βασικό μέρος της θεματολογίας και της κουλτούρας του heavy metal, και θα μπορούσε να γραφτεί ολόκληρο βιβλίο σχετικά με το θέμα αυτό, τόσο σε ότι αφορά τις διάφορες ιστορίες, μύθους και γεγονότα που αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης των μουσικών, όσο και για τους τρόπους με τους οποίους αυτοί τα προσέγγισαν. Δεν είναι τυχαίο πως πολλοί metal συνθέτες αναζητούν στην Ιστορία τα θέματα για τον επόμενο δίσκο τους. Υπάρχει βέβαια μια ειρωνική άποψη για το φαινόμενο αυτό: μόνο "μικρά παιδιά" (εννοώντας τους ακροατές του metal) συνδυάζουν τη μάχη του Αχιλλέα και του Έκτορα με κοφτερές κιθάρες. Σε αυτό ίσως θα μπορούσαν να δοθούν δύο απαντήσεις: πρώτον, αν δεν νοιώθεις νέος, άρα κατά συνέπεια και λίγο "παιδί", μένεις μακριά από τη rock μουσική και ότι έχει να κάνει με αυτή (ζωντανό παράδειγμα ο Στάθης Παναγιωτόπουλος του Jammin', δεν ξέρουμε πόσο χρονών είναι, αλλά είναι "παιδί"). Δεύτερον, κρίσεις τέτοιου είδους γίνονται με δύο μέτρα και δύο σταθμά. Για παράδειγμα ένας (όχι σπουδαίος κατά την άποψη αρκετών) συνθέτης όπως ο Σταμάτης Σπανουδάκης μπορεί να γράψει για το Μέγα Αλέξανδρο και να αναγνωριστεί ως "πολιτισμός", και ένα rock/metal συγκρότημα όπως π.χ. οι Iron Maiden, όχι;
Πολλοί μύθοι και ιστορίες έγιναν όπερες και συμφωνίες πολλούς αιώνες μετά από την εποχή τους, και αρκετά πομπώδεις θα λέγαμε, οπότε δεν μπορούμε να καταλάβουμε γιατί το συμφωνικό ιδίωμα και η όπερα (που δεν υπήρχαν π.χ. την εποχή που υποτίθεται ότι έκαναν ότι έκαναν ο Αινείας ή ο Siegfried) είναι πιο "πρέπον" ήχος για τα θέματα αυτά σε σχέση με την ηλεκτρική κιθάρα. Είναι λίγο σαν να δέχεσαι τους ρομαντικούς ζωγράφους του 19ου αιώνα που ζωγράφιζαν Κλεοπάτρες και φίδια, αλλά να απορρίπτεις τον Frank Frazetta επειδή εικονογράφησε κυρίως εξώφυλλα βιβλίων του Sword & Sorcery (και είναι στην ουσία ο θεμελιωτής της αισθητικής αυτής, αλλά αυτό είναι θέμα για άλλο άρθρο).
Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος είναι ο πιο "δημοφιλής", αν μπορεί να επιτραπεί η έκφραση αυτή, πόλεμος από όλους όσους έγιναν μετά από την εποχή του Ναπολέοντα. Ήταν με διαφορά ο πιο αιματηρός, συνδέθηκε όσο κανένας άλλος με παράπλευρα εγκλήματα και δολοφονίες αμάχων (συμπεριλαμβάνοντας αντίποινα σε κατεχόμενους πληθυσμούς, βομβαρδισμούς κατοικημένων περιοχών, και φυσικά και τη λεγόμενη "Τελική Λύση" των Ναζί), αλλά παράλληλα είναι ίσως από τους ελάχιστους πολέμους της Ιστορίας στους οποίους ο παρατηρητής μπορεί να κάνει σαφή διάκριση στο ποιοι ήταν οι "κακοί". Οι "Δυτικές Δημοκρατίες" αποδείχτηκε βέβαια ότι δεν ήταν τόσο "καλοί" όσο μας έχουν διδάξει τα βιβλία σχολικής ιστορίας και οι ταινίες, αλλά δίπλα σε ένα καθεστώς που μοιάζει με αποκαλυπτικό τέρας, όπως ήταν το Ναζιστικό καθεστώς και η Αυτοκρατορική Ιαπωνία, όλοι φαίνονται "καλοί". Λόγω αυτής της "ηρωοποίησης" και "ρομαντικοποίησης" ως ο "καλός πόλεμος" ("The Good Fight"), παρά την αγριότητά του, ο Β'ΠΠ μοιάζει ως μια πιο "αθώα" εποχή, ακόμη και γι αυτούς που όχι απλά δεν υπήρχαν τότε, αλλά είναι δισέγγονα όσων ήταν τότε εικοσάχρονοι. Στις γεμάτες με "γκρίζες ζώνες" εποχές που ζούμε, μοιάζει ίσως ως μια εποχή της πρόσφατης ιστορίας όπου το "κακό" έμοιαζε πιο σαφές και ορατό.
Ως γνωστόν, επίσης, ο πόλεμος πάντα αποτελούσε βασικό μέρος της θεματολογίας και της κουλτούρας του heavy metal, και θα μπορούσε να γραφτεί ολόκληρο βιβλίο σχετικά με το θέμα αυτό, τόσο σε ότι αφορά τις διάφορες ιστορίες, μύθους και γεγονότα που αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης των μουσικών, όσο και για τους τρόπους με τους οποίους αυτοί τα προσέγγισαν. Δεν είναι τυχαίο πως πολλοί metal συνθέτες αναζητούν στην Ιστορία τα θέματα για τον επόμενο δίσκο τους. Υπάρχει βέβαια μια ειρωνική άποψη για το φαινόμενο αυτό: μόνο "μικρά παιδιά" (εννοώντας τους ακροατές του metal) συνδυάζουν τη μάχη του Αχιλλέα και του Έκτορα με κοφτερές κιθάρες. Σε αυτό ίσως θα μπορούσαν να δοθούν δύο απαντήσεις: πρώτον, αν δεν νοιώθεις νέος, άρα κατά συνέπεια και λίγο "παιδί", μένεις μακριά από τη rock μουσική και ότι έχει να κάνει με αυτή (ζωντανό παράδειγμα ο Στάθης Παναγιωτόπουλος του Jammin', δεν ξέρουμε πόσο χρονών είναι, αλλά είναι "παιδί"). Δεύτερον, κρίσεις τέτοιου είδους γίνονται με δύο μέτρα και δύο σταθμά. Για παράδειγμα ένας (όχι σπουδαίος κατά την άποψη αρκετών) συνθέτης όπως ο Σταμάτης Σπανουδάκης μπορεί να γράψει για το Μέγα Αλέξανδρο και να αναγνωριστεί ως "πολιτισμός", και ένα rock/metal συγκρότημα όπως π.χ. οι Iron Maiden, όχι;
Πολλοί μύθοι και ιστορίες έγιναν όπερες και συμφωνίες πολλούς αιώνες μετά από την εποχή τους, και αρκετά πομπώδεις θα λέγαμε, οπότε δεν μπορούμε να καταλάβουμε γιατί το συμφωνικό ιδίωμα και η όπερα (που δεν υπήρχαν π.χ. την εποχή που υποτίθεται ότι έκαναν ότι έκαναν ο Αινείας ή ο Siegfried) είναι πιο "πρέπον" ήχος για τα θέματα αυτά σε σχέση με την ηλεκτρική κιθάρα. Είναι λίγο σαν να δέχεσαι τους ρομαντικούς ζωγράφους του 19ου αιώνα που ζωγράφιζαν Κλεοπάτρες και φίδια, αλλά να απορρίπτεις τον Frank Frazetta επειδή εικονογράφησε κυρίως εξώφυλλα βιβλίων του Sword & Sorcery (και είναι στην ουσία ο θεμελιωτής της αισθητικής αυτής, αλλά αυτό είναι θέμα για άλλο άρθρο).
Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος είναι ο πιο "δημοφιλής", αν μπορεί να επιτραπεί η έκφραση αυτή, πόλεμος από όλους όσους έγιναν μετά από την εποχή του Ναπολέοντα. Ήταν με διαφορά ο πιο αιματηρός, συνδέθηκε όσο κανένας άλλος με παράπλευρα εγκλήματα και δολοφονίες αμάχων (συμπεριλαμβάνοντας αντίποινα σε κατεχόμενους πληθυσμούς, βομβαρδισμούς κατοικημένων περιοχών, και φυσικά και τη λεγόμενη "Τελική Λύση" των Ναζί), αλλά παράλληλα είναι ίσως από τους ελάχιστους πολέμους της Ιστορίας στους οποίους ο παρατηρητής μπορεί να κάνει σαφή διάκριση στο ποιοι ήταν οι "κακοί". Οι "Δυτικές Δημοκρατίες" αποδείχτηκε βέβαια ότι δεν ήταν τόσο "καλοί" όσο μας έχουν διδάξει τα βιβλία σχολικής ιστορίας και οι ταινίες, αλλά δίπλα σε ένα καθεστώς που μοιάζει με αποκαλυπτικό τέρας, όπως ήταν το Ναζιστικό καθεστώς και η Αυτοκρατορική Ιαπωνία, όλοι φαίνονται "καλοί". Λόγω αυτής της "ηρωοποίησης" και "ρομαντικοποίησης" ως ο "καλός πόλεμος" ("The Good Fight"), παρά την αγριότητά του, ο Β'ΠΠ μοιάζει ως μια πιο "αθώα" εποχή, ακόμη και γι αυτούς που όχι απλά δεν υπήρχαν τότε, αλλά είναι δισέγγονα όσων ήταν τότε εικοσάχρονοι. Στις γεμάτες με "γκρίζες ζώνες" εποχές που ζούμε, μοιάζει ίσως ως μια εποχή της πρόσφατης ιστορίας όπου το "κακό" έμοιαζε πιο σαφές και ορατό.
Σε κάθε κείμενο γραμμένο για το Heavy Metal η βρετανία δεν θα μπορούσε να μην έχει τη πρώτη θέση. Από την αρχή κιόλας οι Sabbath έγραψαν αντιπολεμικά κομμάτια (War Pigs - για το Βιετνάμ βέβαια), από τους πρώτους όμως που αναφέρθηκαν ευθέως στον Β'ΠΠ ήταν οι Motörhead με το Bomber, που είχε στο εξώφυλλο ένα γερμανικό βομβαρδιστικό Heinkel, και αναφέρθηκαν σε αρκετούς στίχους τραγουδιών στους δύο παγκοσμίους πολέμους. Όμως, η περίπτωση των Motörhead είναι ιδιαίτερη και θα τα ξαναπούμε πιο μετά.
It goes without saying, όπως θα έλεγαν και οι Tommies, πως πολύ μεγάλο μέρος της θεματολογίας του New Wave of British Heavy Metal των 80s αποτέλεσε ο πόλεμος και οι πολεμιστές. Μια ματιά μόνο να ρίξεις στα ονόματα από τις μπάντες, από Tokyo Blade μέχρι Saxon (το οποίο φέρνει στο μυαλό σάξονες πολεμιστές) βλέπεις μια από τις βασικές επιρροές των νεαρών Βρεταννών μεταλλάδων στα τέλη των 70s. Ένα χαρακτηριστικό του Βρεταννικού metal (και όχι μόνο βέβαια) ήταν η στενή σχέση του με τα βιβλία και την Ιστορία. Φυσικά, δεν έλειψαν μπάντες που πήραν το όνομά τους από τον Β'ΠΠ. Οι cult Blitzkrieg πήραν το όνομά τους από την διάσημη τακτική του γερμανικού στρατού, ενώ αξίζουν αναφοράς και οι Tank, ένας δίσκος των οποίων ονομάζεται Honor & Blood (είναι σύμπτωση ότι η έκφραση αυτή ήταν μέρος του συνθήματος των SS;) και είχε στο εξώφυλλο ένα τανκ του Β'ΠΠ.
Για να πάμε στα μεγαλύτερα ονόματα, τόσο οι Iron Maiden όσο και οι Saxon αναφέρθηκαν σε βιβλία (που έγιναν και ταινίες) σχετικά με τον ΒΠΠ, οι πρώτοι με το Where Eagles Dare ενώ οι δεύτεροι χρησιμοποίησαν τον τίτλο The Eagle Has Landed σε κάποια live τους, τα οποία συνοδευόταν στο εξώφυλλο με έναν αετό που ήταν σαφής αναφορά στον αυτοκρατορικό Ρωμαικό αετό (που αντέγραψαν οι Γερμανοί προσθέτοντας μια σβάστικα στη βάση). Οι Iron Maiden είπαν βέβαια και για τη Μάχη της Αγγλίας ή γενικά για αερομαχίες (Aces High, Tailgunner), για την απόβαση στη Νορμανδία (The Longest Day) και άλλα.
Το Thrash ήταν από την αρχή (αντι)πολεμική μουσική. Αν γραφτεί βιβλίο με θέμα "metal και πόλεμος", τουλάχιστον τα 2/5 θα είναι thrash, τα άλλα 2/5 θα είναι NWOBHM και heavy/power metal, και το 1/5 οι υπόλοιποι. Μεγάλη διαφορά, βέβαια, του thrash από το NWOBHM και το power ήταν η αποφυγή της αναφοράς σε "ηρωικές" προσωπικότητες και πολέμους της Ιστορίας ή του Sword & Sorcery, στο thrash δεν υπήρχε Μέγας Αλέξανδρος, ιππότες ή ο Κόναν ο Κιμμέριος. Το thrash δεν είχε το "ρομαντισμό" του κλασικού metal και, κυρίως επειδή ταίριαζε με τον ο ήχο του, σε ότι αφορά τον πόλεμο ασχολήθηκε περισσότερο με σύχρονες μάχες και με την παράνοια που τις χαρακτηρίζει. Αν μπορείς να χρησιμοποιήσεις τη λέξη "ιδεολογία", η ιδεολογία του thrash ήταν κατά βάση αντιφασιστική και αριστερίζουσα και χρησιμοποιούσε τον πόλεμο για να δείξει, μέσα από τη βιαιότητα των στίχων και της μουσικής, τη ματαιότητα του όλου πράγματος. Πόλεμοι όπως το Βιετνάμ είχαν βέβαια τη τιμητική τους (ως ένας καθαρά άχρηστος και βλακώδης πόλεμος, ενέπνευσε τα περισσότερα αντιπολεμικά τραγούδια), όπως και η παράνοια του Ψυχρού Πολέμου και ο φόβος της "βόμβας". Μέσα σε όλα αυτά, υπήρξαν περιπτώσεις που ασχολήθηκαν με τον Β'ΠΠ και τους ναζί.
Mερικά από τα πιο κλασικά κομμάτια της "χρυσής" εποχής των Metallica, των Megadeth αλλά και των Anthrax είναι αντιπολεμικά. Το One, εμπνευσμένο από το αντιπολεμικό βιβλίο σχετικά με τον Α'ΠΠ με όνομα Johnny Got His Gun, είναι βέβαια από τα πιο κλασικά, αλλά χαρακτηριστικά είναι και τα Disposeable Heroes και Master of Puppets, τα οποία όμως δεν αναφέρονται σε συγκεκριμένα μέτωπα. Οι Megadeth επίσης αναφέρθηκαν στον πόλεμο με τίτλους δίσκων όπως Peace Sells... But Who's Buying και κομμάτια όπως το Architecture of Aggression και Take No Prisoners, όπως και οι Anthrax, οι οποίοι με το The Enemy αναφέρονται στην "τελική λύση" των Ναζί, το Ολοκαύτωμα.
Σε ότι αφορά το έτερο μέλος της λεγόμενης "Αμερικανικής τετράδας" του thrash, οι Slayer ήταν με διαφορά από τους πιο ακραίους της εποχής τόσο στον ήχο όσο και στο στίχο τους, και είχαν αναπόσπαστο μέρος τους στοιχεία από τον Β'ΠΠ. Το "S" στο σήμα τους είχε τη μορφή του αρχαίου ρούνου/κεραυνού που χρησιμοποίησαν και οι SS, το οποίο από μόνο του δεν θα λεγε τίποτα, αν δεν ήταν συνδυασμένο σε εξωφυλλα με αυτοκρατορικούς αετούς που παραπέμπουν σε Ρώμη και Γερμανία (όσες αυτοκρατορίες είχαν ποτέ αετό σαν brand, συμπεριλαμβανομένων και των Ναζί, από τη Ρώμη το αντέγραψαν) και κομμάτια όπως το Angel of Death, το οποίο έλεγε για τον παράφρονα γιατρό των SS, Γιόζεφ Μένγκελε. Βέβαια, όλα αυτά, σε συνδυασμό με την ακρότητα της μουσικής, είχαν σκοπό να δημιουργήσουν αποστροφή για το θέμα και όχι φυσικά να "ηρωοποιήσουν" - άλλο thrash και άλλο power. Αξίζει αναφοράς και το SS-3, για τη σφαγή στη Πράγα, το Unit 731 για μια από τις πιο αποτρόπαιες υποθέσεις του πολέμου αυτού στην οποία εμπλέκονταν οι Ιάπωνες, το Behind the Crooked Cross..
Μιλώντας για πόλεμο και αμερικάνικο speed και thrash, δεν θα έπρεπε να παραλείψουμε τους Sacred Reich, μια δυνατή μπάντα με κατ'εξοχήν πολιτικοποιημένη και αντιφασιστική στάση (όπως φαίνεται και από το όνομά τους), και ένα από τα καλύτερο κομμάτια τους, το ομώνυμο Sacred Reich, όπου αναφέρονται στο ναζισμό.
Οι Γερμανοί thrashers, από την άλλη, αποδείχτηκαν ίσως πιο "άγριοι" ακόμη και από τους Αμερικανούς συναδέλφους τους. Οι Kreator π.χ. χρησιμοποίησαν λέξεις όπως "blood", "death" κτλ περισσότερο ίσως από οποιονδήποτε άλλο. Η θεματολογία των Sodom και των Destruction ήταν επίσης κατά βάση πολεμική (οι δεύτεροι είχαν και ως μέρος του image τους τις σφαίρες και τα φυσεκλίκια που παραπέμπουν όχι μόνο σε αντάρτες, αλλά και σε πολυβολητές με MG-42 των Waffen SS) αλλά ως ευαίσθητο θέμα για τους ίδιους τους Γερμανούς, οι άμεσες αναφορές στην περίοδο 1933-45 είναι από περιορισμένες έως ανύπαρκτες. Σε ότι αφορά τους Sodom, βέβαια, η αισθητική αρκετών από τα artwork τους παραπέμπει σε μια steampunk (ή, μάλλον, dieselpunk) εκδοχή του Β'ΠΠ, και η μαυροντυμένη φιγούρα που εμφανίζεται σε μερικά εξώφυλλα θυμίζει τους Panzer Corps από το δυστοπικό manga εναλλακτικής ιστορίας Jin Roh (από το οποίο είναι επιρρεασμένες και οι μορφές των Helghast στη γνωστή σειρά παιχνιδών "Β'ΠΠ στο Διάστημα" Killzone).
Σε αυτό το σημείο, λόγω έκτασης, θα κλείσουμε το πρώτο μέρος, και αύριο θα αναφερθούμε σε black, death και power metal. Κάθε σχόλιο για παραλείψεις, διορθώσεις, προτάσεις κτλ θα ήταν καλοδεχούμενο.
Για το δεύτερο μέρος κάντε κλικ εδώ, και για το τρίτο κάντε κλικ εδώ
0 comments:
Post a Comment